Trigliserid

Trigliseridler, vücudun enerji depolama birimi olarak bilinen yağ moleküllerine verilen genel isimdir. Tükettiğimiz gıdalardaki yağların neredeyse tamamı trigliserid formunda bulunmakta ve karaciğer tarafından da üretilebilmektedir.

Trigliseridler, kanda lipitler olarak dolaşmakta, vücudun enerji metabolizmasının ihtiyaçları için kullanılmaktadır. Ancak, trigliserid seviyesinin yükselmesi ile kalp hastalığı ve pek çok diğer sağlık sorunu ortaya çıkabilmektedir. 

Trigliserid Neden Yükselir?

Trigliseridler pek çok faktöre bağlı olarak yükselebilmektedir. Hipertrigliseridemi olarak bilinen bu durumun başlıca sebepleri aşağıdaki gibidir: 

• Beslenme: Şeker, rafine karbonhidrat ve aşırı alkol tüketimi trigliserid seviyelerinde artışa neden olabilmektedir.
• Obezite ve hareketsizlik: Fazla kilolar, hareketsiz yaşam tarzı ve az aktivite nedeniyle trigliserid birikimi ortaya çıkabilmektedir.
• Genetik faktörler: Ailevi hipertrigliseridemi gibi genetik rahatsızlıklar yine trigliserid seviyelerinde yükselmeye neden olabilmektedir.
• Çeşitli sağlık sorunları: Diyabet, tiroid rahatsızlıkları, böbrek ve karaciğer hastalığı gibi sorunlar trigliserid yükselişine neden olabilmektedir. 
• İlaç yan etkileri: Kortikosteroid, beta bloker gibi bazı ilaçlar, trigliserid seviyelerinde artışa neden olabilmektedir. 

Yapılan bilimsel araştırmalarda, özellikle diyabet ve metabolik sendrom gibi rahatsızlıkların trigliserid seviyeleri ile güçlü bir ilişkisi olduğu ortaya çıkmaktadır. 

Trigliserid Yüksekliği Belirtileri Nelerdir? 

Trigliserid, aşırı yükselmediği sürece genellikle belirgin semptomlara sahip değildir. Bu nedenle, seviye belirlemesi için mutlaka kan testlerine başvurulmalıdır. Ancak, 1000 mg/dL ve üzeri gibi çok yüksek trigliserid seviyelerinde aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilmektedir:

• Pankreatit: Şiddetli karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtiler görülebilir.
• Ksantomlar: Ciltte yağ birikintisi olarak ortaya çıkan, genelde hafif sarı renge sahip nodüller. 
• Gözde rahatsızlıklar: Çok yüksek seviyede trigliserid birikmesi halinde, retinada, lipemi retinalis adı verilen beyazımsı damar görünümü ortaya çıkabilmektedir.

Yüksek trigliserid, uzun vadede kalp ve damar hastalıkları riskini artırdığı için erken teşhis oldukça önemlidir. 

Trigliserid Kaç Olmalı?

Sağlıklı trigliserid seviyeleri, yaşa, cinsiyete, genel sağlık durumuna ve buna benzer pek çok çeşitli etmene bağlı olarak değişmektedir. Amerikan Kalp Derneği (AHA) tarafından önerilen ideal değerleri aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz. 

Trigliserid seviyelerini düşürmek için şeker ve işlenmiş karbonhidrat tüketimini azaltmak, omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdalar tüketmek, düzenli fiziksel aktivite tavsiye edilmektedir. Yüksek trigliserid sahibi kişilerin tedavi için mutlaka doktor tavsiyesi alması önemlidir.

Kaynaklar

1. Miller M, Stone NJ, Ballantyne C, et al. Triglycerides and cardiovascular disease: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation. 2011;123(20):2292-2333. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21502576/
2. Nordestgaard BG, Varbo A. Triglycerides and cardiovascular disease. Lancet. 2014;384(9943):626-635. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25131982/
3. Berglund L, Brunzell JD, Goldberg AC, et al. Evaluation and treatment of hypertriglyceridemia: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab. 2012;97(9):2969-2989. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22962670/
4. Toth PP, Granowitz C, Hull M, et al. High triglycerides are associated with increased cardiovascular events, medical costs, and resource use: a real-world administrative claims analysis. J Am Heart Assoc. 2018;7(20):e008858. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30371297/
5. Talayero BG, Sacks FM. The role of triglycerides in atherosclerosis. Curr Cardiol Rep. 2011;13(6):544-552. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21968696/